به گفته­ ی ابراهام مازلو روانشناس انسانگرای آمریکایی، زیبایی برخی بیماریهای روانی را درمان می­کند چرا که برخی از افراد با دیدن زشتی، بیمار می­شوند و با بودن در محیطی زیبا درمان می­یابند از جمله زمینه هایی که زیبایی را در خود جای داده است معماری و هنر است.

زیبایی جزء نیازهای متعالی انسان بوده و به مثابه­ی محرکی برای شکوفایی وی عمل کرده و با میزان سلامتی، طول عمر و به طور کلی کارآیی زیست­شناختی افراد تاثیرگذار است و نیز مدل­های زیست شناختی تدوین شده در سالهای اخیر حکایت از اهمیت این مفهوم بر جریان تکاملی مغز انسان دارد.

در این نوشتار یک دسته کلی از نظریات زیبایی شناسی مورد بررسی قرار میگیرد:

زیبایی شناسی فرمی (شکلی)

زیبایی شناسی حسی

زیبایی شناسی نمادین

زیبایی شناسی فرمی ( شکلی)

زیبایی شناسی شکلی بیشتر متوجه شکل ها، ریتم، تقارن، تناسب، پیچیدگی و ساختار بصری محیط بیرون است. هر چند تجربیات شنیداری و لامسه و بویایی را در ادراک محیط منتفی نمی کند اما توجه بیشتر به ویژگیهای هندسی و ترکیبی و به طور کلی بصری می باشد که آز آن دسته بعنوان مثال می توان به روانشناسی گشتالت اشاره کرد.

روانشناسی گشتالت به این نتیجه رسید که گرچه تجربه های روانشناختی از عناصر حسی ناشی می شوند اما با خود این عناصر تفاوت دارند بدین معنی که ما دنیا را نه به صورت مجموعه ای از محرک های جداگانه بلکه به صورت کل ­های معنی دار تجربه می­کنیم برای مثال ما با گوش کردن به نت­های مجزای یک ارکستر سمفونی، قادر به درک تجربه گوش دادن به خود آن نیستیم و در حقیقت موسیقی حاصل از ارکستر کیفیتی به ما ارائه می دهد که فراتر از مجموع نت هایی است که توسط نوازندگان مختلف اجرا می­شود.

گشتالت قواعدی دارد که مبتنی بر این واقعیت است که هر نمونه تحریکی به ترتیبی تلقی می شود که ساختار حاصل از آن تا حد امکان ساده باشد. در اینجا اشاره کوتاهی به مهمترین این قوانین می کنیم:

• قانون شکل خوش: در فرم های ناقص یا قطعاتی که از یک فرم، میل به این است که فرم به صورت تصویری خوش­فرم تکمیل شود.
• قانون مجاورت: اگر بخواهیم نقاط یا خطوطی را به یکدیگر وصل کنیم نقا یا خطوط نزدیکتر زودتر به هم مرتبط می شوند تا نقاط دورتر.
• قانون بسته بودن: یک سطح بسته را زودتر به صورت یک شکل می شناسیم تا یک سطح باز را.
• قانون مشابهت: ما اجزای شبیه به یکدیگر را مربوط به هم تصور می کنیم و فرم مجموعه آنها را به صورت یک شکل تشخیص می دهیم.
• قانون تجربه : در داخل فرم­های اتفاقی ما اغلب تصور میکنیم که شکل­های آشنایی را تشخیص می دهیم. این چنین است که اغلب در تصویر ابرها در آسمان صورت­ها یا حیواناتی را می بینیم.

استفاده از قوانین گشتالت در طراحی و دکوراسیون داخلی برای ایجاد زیبایی فرمی بسیار مناسب و چشم نواز است.